GUÐSPJALL MARÍU
óratoría eftir Huga Guðmundsson
Um verkið
Guðspjall Maríu er óratoría, byggð á óhefðbundnum guðspjallatexta úr papyrusriti frá fimmtu öld sem er almennt þekkt undir sama nafni. Ritið fannst ekki fyrr en seint á nítjándu öld og síðan þá hafa fundist tvö önnur brot til viðbótar. Hins vegar vantar enn stóran hluta guðspjallsins. Trúartexti frá þessum forna tíma sem veitir konu svo háa stöðu er óvenjulegur og hefur almennt ekki átt upp á pallborðið hjá kirkjunni í gegnum aldirnar. Þess vegna er auðvelt að geta sér til um að textanum hafi jafnvel verið haldið vísvitandi frá frumkristnum mönnum. Ritið setur fram róttæka túlkun á kenningum Jesú sem leið til innri andlegrar þekkingar og hafnar þjáningum og dauða sem leið til eilífs lífs. Ennfremur lýsir það nánu sambandi Maríu Magdalenu við Jesú og lýsir henni sem einni af postulunum.
Óratórían notar hluta textans úr Guðspjalli Maríu í enskri þýðingu Karen L. King. Við hann bætast aðrir textar, m.a. eftir kvenkyns guðfræðinga og frumsaminn texti eftir librettista verksins.
Texti verksins (libretto) var unninn af Nilu Parly og Niels Brunse. Nila Parly er einn fremsti óperudramatúrg Danmerkur og vann með Huga Guðmundssyni að verðlaunaóperunni Hamlet in Absentia. Niels Brunse, er þekktur rithöfundur og þýðandi, sérstaklega þekktur fyrir umfangsmiklar þýðingar sínar á Shakespeare á dönsku.
Guðspjall Maríu er samið fyrir sópran, kammerkór, orgel og kammersveit. Hlutverk Maríu Magdalenu er einsöngshlutverk, sungið af sópran en kórinn (SATB) tekur að sér öll önnur hlutverk. Skýr lína í gegnum verkið eru samskipti Maríu og nokkuð efasemdarfullra lærisveina sem efast um þá staðreynd að Jesús birtist henni fyrst eftir upprisu sína. Þessari línu er skipt inn á milli aría með guðfræðilegum hugleiðingum Maríu, kórpörtum sem velta fyrir sér frásögninni og loks stuttum köflum einleikshljóðfæra sem leyfa áhorfendum að hugleiða á eigin spýtur.
Verkið var frumflutt af sópransöngkonunni Berit Norbakken, Schola Cantorum Reykjavicensis og Århus Sinfonietta í Hallgrímskirkju þann 6. júní 2022, sem hluti af Listahátíð í Reykjavík. Stjórnandi var Hörður Áskelsson.
Tónskáldið
Hugi Guðmundsson (1977) lærði tónsmíðar við Tónlistarskólann í Reykjavík og lauk meistaranámi í tónsmíðum frá Konunglegu dönsku tónlistarakademíunni árið 2005. Hugi semur jafnt hljóðfæratónlist sem söng- og kórtónlist. Hann hefur tólf sinnum verið tilnefndur til Íslensku tónlistarverðlaunanna og hlaut verðlaunin 2008, 2013, 2015 , 2016 og 2023. Verk Huga hafa verið flutt fjölmörgum alþjóðlegum hátíðum eins og Musicarama í Hong Kong, ISCM í Króatíu, MATA hátíðinni í New York og Norrænum músíkdögum ásamt því að vera reglulega flutt á Íslandi. Hann hlaut Íslensku tónlistarverðlaunin 2023 fyrir The Gospel of Mary, en verkið var tilnefnt til Tónlistarverðlauna Norðurlandaráðs 2024.
Sjá nánar á hugigudmundsson.com
Hugi Guðmundsson
Myndband: Brian FitzGibbon
Tónleikaupptaka birt með leyfi RÚV
Viðtal við Huga Guðmundsson framleitt af Antifon ehf.
Gospel of Mary – nánari upplýsingar
Hljóðfærasetning: 1(pic).1(ca).1(bcl).1/1.0.0.0/perc/org/str (2.2.2.2.1)
Raddsetning: SATB
Einleikshljóðfæri: Einsöngur/sópran
Flutningstími: 1 klst.
Tónskáld: Hugi Gudmundsson
Librettó: Niels Brunse and Nila Parly
Pantað af: Listvinafélag Hallgrímskirkju, Alþjóðlega kirkjulistahátíðin í Osló og Århus Sinfonietta.
Frumflutningur: 6. júní 2022 í Hallgrímskirkju, Reykjavík á Listahátíð í Reykjavík
Frumflutt af: Berit Nordbakken, sópran; Oslo Sinfonietta; Schola Cantorum Reykjavicensis
Stjórnandi: Hörður Áskelsson
Verðlaun og viðurkenningar
Íslensku tónlistarverðlaunin 2022
Verðlaun: Tónverk ársins í flokki sígildrar tónlistar og samtímatónlistar.
Tilnefning: Tónlistarviðburður ársins 2022.
Tónlistarverðlaun Norðurlandaráðs 2024
Tilnefning: Hugi Guðmundsson fyrir Guðspjall Maríu.
Critics Choice í Opera News, nóvember 2023
“Guðmundsson’s music always seems to hover softly on the threshold of some ineffable spiritual realm. At the same time, his expressions of the divine are grounded in a triadic tonal language that lends the oratorio its potent memorability. The final A-minor chorus, with its reassuring repetitions of “Peace be with you,” replayed in my head like a mantra for weeks on end.“
– Joe Cadagin, Opera News
“The structural lead of Bach's passions is faintly felt, the music progressing through arias and chorales with occasional bursts of instrumental drama and five cleansing meditations for solo instruments. Here the chorus moves much of the narrative forwards, its male members embodying a stentorian, dense, defensive counterpart to the nuanced, reflective, feminine presence of Mary, … laden with feeling and channeling some enraptured music. …“
– Andrew Mellor, Gramophone
“Ég hef heyrt nokkur verk eftir Huga Guðmundsson en vil taka það fram hér í upphafi að The Gospel of Mary eða Guðspjall Maríu (2021) er það besta sem höfundurinn hefur ritað að mínum dómi." (Fimm stjörnur)
– Magnús Lyngdal, Morgunblaðið
Verkið var hljóðritað undir upptökustjórn Ragnheiðar Jónsdóttur tónmeistara og var í kjölfarið gefið út af Dacapo Records á vínylplötu, geisladiskum og öllum helstu streymisveitum.
